Silent letters – nieme litery w języku angielskim

Czy wiesz, czym są nieme litery w angielskim? Jak już pewnie wiesz, pisownia i wymowa wielu angielskich słówek może przysporzyć o zawrót głowy. W przeciwieństwie do polskiego w języku angielskim pisownia znacznej części wyrazów jest nieregularna: spójrz na przykład na słowo enough, które wymawiamy jako [ɪˈnʌf]. Jeśli po raz pierwszy napotykasz takie słowo, nie masz praktycznie szans zgadnąć jego poprawnej wymowy. Dlatego czasami nawet native speakerzy języka angielskiego nie są pewni, jak poprawnie wymówić poszczególne mniej powszechnie używane słowa.

Co więcej, istnieje również grupa słów, w których niektóre litery są nieme, znaczy to, że mimo że są one zapisywane, to nie czytamy ich, tak jakby ich tam nie było.

Tutaj znajdziesz listę najpopularniejszych słów, w których istnieją nieme litery (ang. silent letters), takie jak a, b, c, d, e, g, h, i, k, l, n, p, s, t, u i w. Zwróć na nie uwagę, ponieważ sprawiają one szczególnie wiele kłopotów tym, którzy chcą opanować angielski.

Pamiętaj, że poniższa lista nie jest kompletna, w angielskim takich wyrazów mamy tysiące. Umieściłem na niej tylko najczęściej występujące słowa z niemymi literami.

Jeśli nie wiesz, co oznaczają znaczki umieszczone w nawiasach [] spójrz tutaj i dowiedz się, jak czytać znaki angielskiego alfabetu fonetycznego.

Silent A – niema litera A

Nieme a występuje w przysłówkach kończących się na –cally:

• artistically [ɑːrˈtɪstɪkli] – artystycznie
• logically [ˈlɑːdʒɪkli] – logicznie
• musically [ˈmjuːzɪkli] – muzycznie
• physically [ˈfɪzɪkli] – fizycznie
• critically [ˈkrɪtɪkli] – krytycznie

Silent B – niema litera B

1. B jest nieme, gdy poprzedza je m (mb) i stoi na końcu wyrazu:

• climb [klaɪm] – wspinać się
• bomb [bɑːm] – bomba
• comb [koʊm] – grzebień, czesać się
• crumb [krʌm] – okruch, okruszek
• dumb [dʌm] – głupi
• lamb [læm] – jagnię, baranek
• limb [lɪm] – kończyna
• numb  [nʌm] – odrętwiały
• plumber [ˈplʌmər] – hydraulik
• succumb [səˈkʌm] – ulegać czemuś
• thumb [θʌm] – kciuk
• tomb [tuːm] – grób, grobowiec
• womb [wuːm] – łono

2. B jest również nieme, gdy stoi przed t (bt):

• debt [det] – dług
• doubt [daʊt] – wątpliwość, wątpić
• subtle [ˈsʌtl] – subtelny, delikatny, wyrafinowany

Silent C – niema litera C

1. Nieme c występuję w słowach zaczynających sie na sce-, sci- oraz scy-.
Oprócz brytyjskiego wariantu słówa sceptic i jego pochodnych (w Stanach Zjednoczonych to słowo zapisywane jest jako skeptic).

• scene [siːn] – scena, miejsce
• scent [sent] – woń, zapach
• science [ˈsaɪəns] – nauka
• scissors [ˈsɪzərz] – nożyczki

2. C jest nieme w zbitce sc.

• ascend [əˈsɛnd] – wspinać się
• conscience [ˈkɑnʃəns] – sumienie
• conscious [ˈkɑnʃəs] – świadomy, przytomny
• crescent [ˈkresənt] – półksiężyc
• disciple [dɪˈsaɪpəl] – uczeń, apostoł
• fascinating [ˈfæsɪneɪtɪŋ] – fascynujący
• miscellaneous [ˌmɪsəˈleɪniəs] – rozmaity, różny
• obscene [əbˈsiːn] – nieprzyzwoity, sprośny

3. Nie wymawiamy c również w końcówce –scle.

• muscle [ˈmʌsl] – mięsień

4. Często c jest nieme, jeżeli stoi przed literą k (ck) i q (cq).

• acknowledge [əkˈnɑːlɪdʒ] – uznawać, przyznawać
• acquiesce [ˌækwiˈes] – przystawać, zgadzać się
• acquit [əˈkwɪt] – uniewinnić

Silent D – niema litera D

1. D jest nieme, kiedy występuje przed g (dg). Wymawiane jest wtedy podobnie do polskiego dż [dʒ].

• badge [bædʒ] – plakietka
• edge [edʒ] – skraj, brzeg
• hedge [hedʒ] – żywopłot
• wedge [wedʒ] – klin
• pledge [pledʒ] – gwarancja, obietnica

2. D jest nieme również w tych słowach:

• grandmother [ˈɡrænmʌðər] – babcia
• handkerchief [ˈhæŋkərtʃɪf] – chusteczka
• handsome [ˈhænsəm] – przystojny
• sandwich [ˈsænwɪtʃ] – kanapka
• Wednesday [ˈwenzdeɪ] – środa

Silent E – niema litera E

E jest nieme, kiedy występuje na końcu wyrazu. Tych wyrazów w angielskim jest bardzo dużo. Poniżej znajdziesz tylko kilka przykładów z nich.

• age [eɪdʒ] – wiek
• breathe [briːð] – oddychać
• change [tʃeɪndʒ] – zmiana
• clothes [kloʊðz] – ubrania
• gene [dʒiːn] – gen
• hate [heɪt] – nienawidzić
• like [laɪk] – lubić
• love [lʌv] – miłość
• please [pliːz] – proszę
• vegetable [ˈvedʒtəbl] – warzywo

Zauważ, że jeśli dodamy do niektórych angielskich słów literę e na końcu, zmienia to ich wymowę, na przykład: win i wine, hat i hate . Dzieje się tak w krótkich wyrazach, gdzie po samogłosce stoi spółgłoska i następnie do takiej zbitki dodaje się literę e (np. –in+e, –at+e) . Wtedy samogłoskę, która stoi przed spółgłoską, wymawiamy tak jak w alfabecie (A-eɪ, B-biː, C-siː, itd.):

• hat [hæt] / hate [heɪt] – dźwięk [æ] zmienia się w [eɪ]
• pet [pet] / Pete [piːt] – dźwięk [e] zmienia się w [iː]
• rid [rɪd] / ride [raɪd] – dźwięk [ɪ] zmienia się w [aɪ]
• cod [kɑːd] / code [koʊd] – dźwięk [ɑː] zmienia się w [oʊ]
• us [ʌs] / use [juːz] – dźwięk [ʌ] zmienia się w [uː]

Silent G – niema litera G

1. G jest zazwyczaj nieme przed n (gn).

• gnome [noʊm] – gnom, krasnal
• reign [reɪn] – panowanie, rządy
• resign [rɪˈzaɪn] – zrezygnować
• sign [saɪn] – znak
• assign [əˈsaɪn] – przydzielać
• benign [bɪˈnaɪn] – niezłośliwy (guz), nieszkodliwy
• campaign [kæmˈpeɪn] – kampania
• champagne [ʃæmˈpeɪn] – szampan
• design [dɪˈzaɪn] – styl, projekt, design
• foreign [ˈfɔːrən] – zagraniczny

Wyjątki: cognitive, magnet, signature.

2. G często nie jest wymawiane na końcu i w środku wyrazów w zbitce –gh.

• though [ðoʊ] – chociaż
• weigh [weɪ] – ważyć
• thought [θɔːt] – myśl
• right [raɪt] – prawy, dobry

Czasami zbitka -gh na końcu niektórych wyrazów wymawiana jest jako [f]. Na przykład:

• enough [ɪˈnʌf] – dość
• laugh [læf] – śmiać się
• tough [tʌf] – ciężki, twardy

Od tych zasad istnieje jednak wiele wyjątków zwłaszcza w wyrazach złożonych.

Silent H – nieme H

1. Jeśli h występuje po literze w nie jest wtedy wymawiane (wh).

• what [wʌt] – co
• when [wen] – kiedy
• where [wer] – gdzie
• which [wɪtʃ] – który
• why [waɪ] – dlaczego
• white [waɪt] – biały

2. Również na początku wielu słów h jest nieme.

• heir [er] – dziedzic
• honest [ˈɑːnɪst] – szczery
• hour [ˈaʊər] – godzina

3. H jest również nieme w tych słowach:

• ghost [ɡoʊst] – duch
• rhythm [ˈrɪðəm] – rytm

4. W niektórych wyrazach zbitka ch wymawiana jest jako [k].

• ache [eɪk] – ból
• architect [ˈɑːrkɪtekt] – architekt
• chaos [ˈkeɪɑːs] – chaos
• character [ˈkærəktər] – postać, bohater (książki, filmu)
• chemical [ˈkemɪkl] – chemiczny
• choir [ˈkwaɪər] – chór
• echo [ˈekoʊ] – echo
• mechanic [məˈkænɪk] – mechanik
• monarchy [ˈmɑːnərki] – monarchia
• orchestra [ˈɔːrkɪstrə] – orkiestra
• psychology [saɪˈkɑːlədʒi] – psychologia
• school [skuːl] – szkoła
• stomach [ˈstʌmək] – brzuch

Silent I – nieme I

I nie wymawiamy w poniższych słowach:

• business [ˈbɪznəs] – handel, biznes
• parliament [ˈpɑːrləmənt] – palament

Silent K – nieme K

Nie wymawiamy k, kiedy poprzedza n na początku słowa (kn):

• knead [niːd] – ugniatać (ciasto)
• knee [niː] – kolano
• kneel [niːl] – klęczeć
• knife [naɪf] – nóż
• knight [naɪt] – rycerz
• knitting [ˈnɪtɪŋ] – robienie na drutach
• knob [nɑːb] – gałka, pokrętło
• knock [nɑːk] – pukać
• knot [nɑːt] – supeł, węzeł
• know [noʊ] – wiedzieć
• knowledge [ˈnɑːlɪdʒ] – wiedza
• knuckle [ˈnʌkl] – kostka, golonka

Silent L – nieme L

1. L jest nieme w wyrazach, gdzie występuje przed d, f, m, k.

• almond [ˈɑːmənd] – migdał
• balm [bɑːm] – balsam
• calf [kæf] – cielę
• calm [kɑːm] – spokojny
• chalk [tʃɔːk] – kreda
• could [kʊd] – móc
• folk [foʊk] – ludzie
• half [hæf] – pół
• palm [pɑːm] – dłoń
• salmon [ˈsæmən] – łosoś
• should [ʃʊd] – mieć powinność
• talk [tɔːk] – mówić
• walk [wɔːk] – chodzić
• yolk [joʊk] – żółtko

Wyjątki:

• bulk [bʌlk] – hurt
• hold [hoʊld] – trzymać
• sold [soʊld] – sprzedany
• fold [foʊld] – składać

Silent N – nieme N

N jest nieme jeśli stoi po m (mn) na końcu wyrazu:

• autumn [ˈɔːtəm] – jesień
• column [ˈkɑːləm] – kolumna
• condemn [kənˈdem] – potępiać
• damn [dæm] – cholerny
• hymn [hɪm] – hymn
• solemn [ˈsɑːləm] – poważny, uroczysty

Silent P – niema litera P

1. P jest nieme w zbitkach ps– i pn-, pt– na początku wyrazu.

• pseudo [suːdoʊ] – pseudo
• psychiatrist [saɪˈkaɪətrɪst] – psychiatra
• psychic [ˈsaɪkɪk] – umysłowy, medium
• psychology [saɪˈkɑːlədʒi] – psychologia
• psychotherapy [ˌsaɪkoʊˈθerəpi] – psychoterapia
• psalm [sɑːm] – psalm
• pneumonia [nuːˈmoʊniə] – zapalenie płuc
• pneumatic [nuːˈmætɪk] – pneumatyczny
• pterodactyl [ˌterəˈdæktɪl] – pterodaktyl

Inne słowa, gdzie p jest nieme to:

• cupboard [ˈkʌbərd] – kredens
• raspberry [ˈræzberi] – malina
• receipt [rɪˈsiːt] – paragon, rachunek
• coup [kuː] – zamach stanu 

Silent S – nieme S

S jest nieme, kiedy stoi przed l:

• aisle [aɪl] – przejście, nawa
• isle [aɪl] – wysepka
• island [ˈaɪlənd] – wyspa

Silent T – nieme T

1.  T jest nieme w końcówkach –sten, –ften oraz –stle.

• castle [ˈkæsl] – zamek
• rustle [ˈrʌsl] – szelest
• whistle [ˈwɪsl] – gwizdać
• fasten [ˈfæsn] – zapinać (pasy)
• listen [ˈlɪsn] – słuchać
• soften [ˈsɔːfn] – zmięknąć
• often [ˈɔːfn] – często (w niektórych dialektach t nie jest nieme w tym słowie [ˈɔːftən])

2. Nie czytamy t w słowach pochodzenia francuskiego zakończonych na –et. Zauważ, że wymowa wyrazów francuskiego pochodzenia w brytyjskim i amerykańskim angielskim różni się akcentem (ˈ).

• ballet [bæˈleɪ]^US  [ˈbæleɪ]^BR – balet
• beret [beˈreɪ]^US  [ˈbereɪ]^BR – beret
• buffet [bəˈfeɪ]^US  [ˈbʊfeɪ]^BR –  bufet
• cabaret [ˌkæbəˈreɪ]^US  [ˈkæbəreɪ]^BR – kabaret
• chalet [ʃæˈleɪ]^US  [ˈʃæleɪ]^BR – domek letniskowy w górach
• crochet [kroʊˈʃeɪ]^US  [ˈkroʊʃeɪ]^BR – szydełkowanie
• duvet [duːˈveɪ]^US  [ˈduːveɪ]^BR – kołdra

3. Zbitkę tch czytamy podobnie do polskiego cz [tʃ].

• butcher [ˈbʊtʃər] – rzeźnik
• match [mætʃ] – dopasować
• scratch [skrætʃ] – drapać
• witch [wɪtʃ] – wiedzma

Inne słowa, w których t jest nieme to:

• Christmas [ˈkrɪsməs] – Święta Bożego Narodzenia
• mortgage [ˈmɔːrɡɪdʒ] – hipoteka
• mustn’t [mʌsənt] – nie wolno
• rapport [ræˈpɔːr] – dobre stosunki

Silent U – nieme U

U jest nieme, jeżeli występuję po g i przed samogłoską.

• baguette [bæˈɡet] – bagietka
• disguise [dɪsˈɡaɪz] – przebranie
• guard [ɡɑːrd] – strażnik
• guess [ɡes] – zgadywać
• guest [ɡest] – gość
• guilt [ɡɪlt] – wina
• guitar [ɡɪˈtɑːr] – gitara
• rogue [roʊɡ] – łobuz
• tongue [tʌŋ] – język
• vogue [voʊɡ] – moda

Również w poniższych słowach u jest nieme.

• biscuit [ˈbɪskɪt] – herbatnik
• building [ˈbɪldɪŋ] – budynek
• circuit [ˈsɜːrkɪt] – obwód, tor

Silent W – nieme W

W jest nieme jeśli stoi przed r na początku wyrazu (wr).

• wrap [ræp] – zawijać, pakować
• wreck [rek] – wrak
• wrestling [ˈreslɪŋ] – zapasy (sport)
• wrinkle [ˈrɪŋkl] – zmarszczka
• wrist [rɪst] – nadgarstek
• wrong [rɔːŋ] – niepoprawny, zły
• write [raɪt] – pisać

W jest również nieme w następujących słowach:

• answer [ˈænsər] – odpowiedź
• awry [əˈraɪ] – nie tak, źle
• playwright [ˈpleɪraɪt] – dramaturg
• sword [sɔːrd] – miecz
• two [tuː] – dwa
• whole [hoʊl] – cały

https://web.archive.org/web/20220930131927/https://lingtip.pl/silent-letters-nieme-litery-w-jezyku-angielskim/