Wymowa końcówki -s w angielskim

Books, bags, buses — wszystkie te słowa kończą się na literę s, ale w każdym z nich końcówkę -s wymawia się inaczej! Jak to jest możliwe?

Po angielsku końcówkę -s można wymówić aż na trzy różne sposoby:

• [s]
• [z]
• [ɪz]

Zanim jednak dowiesz się o różnych zasadach wymowy tej końcówki, musisz dowiedzieć się, czym są spółgłoski dźwięczne (voiced) i bezdźwięczne (voiceless).

Spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne

We wszystkich językach spółgłoski, czyli dźwięki, które nie są samogłoskami (a, e, i, o, u), można podzielić na dwie grupy: dźwięczne i bezdźwięczne.

Najłatwiej rozróżnić samogłoski bezdźwięczne od dźwięcznych przykładając dłoń do krtani.

Przyłóż teraz dłoń do krtani i wypowiedź dźwięk [ssssss] a następnie [zzzzzz]. Czy poczułeś/aś wibrację, ruch strun głosowych w krtani? Mogę założyć się, że wyczułeś/aś wibrację przy wymowie dźwięku [zzzzz] – oznacza to, że jest [z] jest dźwięczną spółgłoską, a przy wymowie [ssss] nic się nie stało — ponieważ [s] jest spółgłoską bezdźwięczną.

Pamiętaj więc:

• wibracja — spółgłoska dźwięczna
• brak wibracji — spółgłoska bezdźwięczna

Spójrz poniżej na listę spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych. Sprawdź na własnej krtani czy lista jest poprawna 

Może zauważyłeś, że spółgłoska zapisana w angielskim jako th może być zarówno dźwięczna, jak i bezdźwięczna. Jest tak, ponieważ w angielskim th opisuje dwa różne dźwięki(!). Jeden, zapisywany jest w alfabecie fonetycznym jako [θ] — jest bezdźwięczny, brzmi jak spółgłoska [t] wypowiadane przez zęby. Występuje w słowach jak: think, thank, thought, thick, thumbs, mouth, fifth (przyłóż dłoń do krtani i sprawdź).

Drugi to [ð] i jest dźwięczną spółgłoską. Brzmi jak dźwięk [d] wypowiadany przez zęby tak jak w słowach: this, that, then, than, they, them, loathe.

I co teraz?

Wiedza o tych dwóch rodzajach spółgłosek pomoże Ci w opanowaniu poprawnej wymowy końcówki -s, jak i -ed w angielskim.

Spójrz, teraz kiedy wymawiamy -s jako [s], [z] a kiedy jako [ɪz].

Wymowa -s jako [s]

Wymowa końcówki -s w angielskim zależy od dźwięku, który bezpośrednio ją poprzedza. Pamiętaj: DŹWIĘKU, nie litery.

Pamiętaj też, że spółgłoski bezdźwięczne „lubią” inne spółgłoski bezdźwięcznie. Podobnie jak spółgłoski dźwięczne „lgną” do innych spółgłosek dźwięcznych.

Końcówkę -s wypowiadamy jako [s] gdy znajduje się przed nią bezdźwięczna samogłoska (niezależnie od tego, czy dane słowo jest czasownikiem, czy rzeczownikiem), ponieważ spółgłoska [s] sama w sobie też jest bezdźwięczna.

• likes – [laɪks] końcowe -s wymawiamy jako [s], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to bezdźwięczne [k], – bezdźwięczne podobnie jak [s]. (jeszcze raz: zwróć uwagę tylko dźwięk poprzedzający -s, a nie na literę. W wyrazie likes “e” jest nieme, nie wymawiamy go),
• maps – [mæps] końcowe -s wymawiamy jako [s], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to bezdźwięczne [p],
• cats – [kæts] końcowe -s wymawiamy jako [s], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to bezdźwięczne [t].

Spróbuj teraz, zamiast cats powiedzieć catz. Która wymowa jest łatwiejsza?

Mam nadzieje, że powiedziałeś cats — bo tak właśnie jest. Jeśli uprzesz się wymówić końcówkę –s jako [z] to stojące przed nią t może zmienić się na dźwięczne d. Jak widzisz, bez zastanowienia wypowiadamy spółgłoski bezdźwięczne z innymi bezdźwięcznymi. Jest to naturalne również dla nas, których językiem ojczystym jest polski.

Spójrz na przykład na słowo przez. Mimo że zapisujemy je za pomocą rz, to wymawiamy je jak polskie sz. Jest tak, ponieważ przed dwuznakiem rz stoi bezdźwięczne p. Bezdźwięczne p woli połączyć się z innym bezdźwięcznym dźwiękiem dlatego też rz tutaj wymawiamy jako sz.

Wymowa -s jako [z]

Jeśli myślisz, że wymowa końcówki -s jako [z] ma miejsce, gdy dźwięk bezpośrednio przed nią występujący jest dźwięczny, tak samo, jak spółgłoska [z], to masz absolutną rację 

• dogs – [dɔːɡz] końcowe -s wymawiamy jako [z], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [g], który jest dźwięczny — tak jak [z].
• birds – [bɜːrdz] końcowe -s wymawiamy jako [z], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [d], który jest dźwięczny — tak jak [z].
• falls – [fɔːlz] końcowe -s wymawiamy jako [z], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [l], który jest dźwięczny — tak jak [z].

Końcówkę -s czytamy jako [z] również, jeśli poprzedza ją samogłoska (chodzi tutaj o dźwięk, a nie o literę!).

• plays – [pleɪz] końcowe -s wymawiamy jako [z], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [ɪ], który jest samogłoską.
• shoes – [ʃuːz] końcowe -s wymawiamy jako [z], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [u], który jest samogłoską.

UWAGA!!! Zwróć szczególną uwagę na słowa, w których końcówkę -s wymawiamy jako [z]. Jako Polacy mamy tendencje do wymawiania końcówki -s jako [s] nawet w słowach gdzie powinno być wypowiedziane jako [z].

Spójrz na te słowa i pamiętaj, że w nich też końcówkę -s czytamy jako [z]:

• is [ɪz]
• yours [jʊrz]
• his [hɪz]

Wymowa -s jako [ɪz]

Trzecim sposobem na wymowę końcówki -s jest [ɪz], [ɪz] to dźwięk między polskim [iz] a [yz].

W ten sposób wymawiamy końcówkę -s, jeśli dane słowo kończy się jednym z dźwięków w polskim zapisywanych jako: s, z, ks, cz, sz albo dż — czyli po tak zwanych spółgłoskach świszczących.

Nie jest to trudne do zapamiętania. Spróbuj wypowiedzieć końcówkę -s w tych słowach jako [s] albo [z]:

dishes, watches, races (dishs, dishz, ale dishiz , watches, races) — jest do dużo trudniejsze niż powiedzenie “dishɪz” albo “watchɪz”.

Idziemy tutaj po prostu na łatwiznę 

Kilka przykładów:

• horses – [hɔːrsɪz] końcowe -s wymawiamy jako [ɪz], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [s], który jest spółgłoską świszczącą.
• catches – [kætʃɪz] końcowe -s wymawiamy jako [ɪz], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [tʃ], który jest spółgłoską świszczącą.
• badges – [bædʒɪz] końcowe -s wymawiamy jako [ɪz], ponieważ dźwięk, który bezpośrednio przed nim występuje to [dʒ], który jest spółgłoską świszczącą.

Podsumowanie

Słuchając teraz języka angielskiego, zwróć szczególną uwagę na wymowę końcówki -s. Pamiętaj, że jeśli chcesz poprawnie ją powiedzieć, musisz skupić się na wymówieniu [z] w słowach, w których przed końcówką -s słychać dźwięczną spółgłoskę albo samogłoskę.

Miłego dnia i powodzenia w nauce!