SANUS – Zdrowy, w pełni sprawny: Etymologia, słowa pochodne w angielskim i polskim

2025-10-01

•

admin

SANUS (san-, sane-) – łac. „zdrowy, całkowicie sprawny” – to rdzeń, który dał początek wielu angielskim i polskim słowom używanym w kontekście zdrowia fizycznego, psychicznego, równowagi i rozsądku. Znajomość słów pochodnych od sanus jest niezwykle przydatna w nauce języka angielskiego, podczas przygotowań do matury, certyfikatów językowych oraz w poszerzaniu słownictwa medycznego i codziennego.

Angielskie słowa pochodne od sanus

sane [seɪn] – zdrowy psychicznie, rozsądny
- san = zdrowy → „osoba w pełni zdrowa psychicznie”
- Znaczenie: ktoś, kto myśli jasno i logicznie, nie cierpi na zaburzenia psychiczne.
- SEO: sane meaning in English, zdrowy psychicznie po angielsku.
sanity [ˈsænəti] – zdrowie psychiczne, rozsądek
- san = zdrowy, -ity = cecha → „cecha bycia zdrowym psychicznie”
- Najczęściej używane w kontekście psychologicznym i filozoficznym.
- SEO: sanity meaning, zdrowie psychiczne po angielsku.
sanatorium [ˌsænəˈtɔːriəm] – sanatorium, miejsce leczenia
- san = zdrowy, -torium = miejsce → „miejsce, gdzie przywraca się zdrowie”
- Dotyczy np. miejsc leczenia chorób płuc lub rehabilitacji.
- SEO: sanatorium meaning, sanatorium po angielsku.
sanguine [ˈsæŋɡwɪn] – w dobrym zdrowiu, optymistyczny
- Historycznie: związane z temperamentem krwi, dobre zdrowie fizyczne i psychiczne.
- SEO: sanguine meaning, optymistyczny po angielsku.

Inne języki

🇪🇸 Hiszpański: sano – zdrowy
🇮🇹 Włoski: sano – zdrowy
🇫🇷 Francuski: sain [sɛ̃] – zdrowy

Zdrowy – healthy czy sane?

Czy wiesz, że sane i healthy nie znaczą tego samego w języku angielskim? 🧠💪
Jedno dotyczy zdrowia psychicznego i rozsądku, a drugie zdrowia fizycznego i kondycji ciała. Sprawdź różnice i zobacz przykłady, które pomogą Ci używać tych słów poprawnie!

Sane

Zdrowy – odnosi się głównie do psychiki, umysłu, racjonalnego myślenia, nie do ciała.

Przeciwieństwo: insane (szalony, obłąkany)

Przykłady:

After the long meeting, I needed a break to stay sane.
→ Po długim spotkaniu potrzebowałem przerwy, żeby zachować zdrowie psychiczne.
It’s hard to stay sane in such a chaotic city.
→ Trudno zachować zdrowy rozsądek w takim chaotycznym mieście.
Only a sane person would make that decision.
→ Tylko rozsądna osoba podjęłaby taką decyzję.

Healthy

Zdrowy – odnosi się do ciała, stylu życia, odżywiania, kondycji fizycznej.

Przeciwieństwo: unhealthy (niezdrowy)

Przykłady:

Eating vegetables every day keeps you healthy.
→ Jedzenie warzyw każdego dnia utrzymuje cię w zdrowiu.
He exercises regularly and has a healthy lifestyle.
→ On regularnie ćwiczy i prowadzi zdrowy tryb życia.
A healthy heart is essential for a long life.
→ Zdrowe serce jest niezbędne do długiego życia.

Ciekawostki historyczne i kulturowe

Sane a psychologia i prawo – w psychologii i prawie termin sane określa zdolność do podejmowania racjonalnych decyzji i odpowiedzialności.
Sanatorium w historii medycyny – pierwotnie miejsca wypoczynku i leczenia, np. dla chorych na gruźlicę, pokazują praktyczne zastosowanie rdzenia sanus w codziennym życiu.
Sanguine a temperamenty – w starożytnej i średniowiecznej medycynie „sanguine” opisuje ludzi o pełnym zdrowiu i optymistycznym charakterze, co podkreśla związek zdrowia psychicznego z fizycznym.

Kursy i ebooki

Tworzę kursy, które sam chciałbym mieć na początku nauki angielskiego — pełne praktycznej wiedzy, której kiedyś mi brakowało.

angielskie idiomy idiomy po angielsku najpopularniejsze idiomy angielskie idiomy angielski lista idiomy angielski z tłumaczeniem idiomy angielski e-book e-book z idiomami angielskie idiomy do nauki ponad 100 idiomów angielskich lista angielskich idiomów PDF idiomy w języku angielskim z przykładami angielskie zwroty i idiomy nauka idiomów po angielsku idiomy angielskie do pobrania darmowy e-book z idiomami jak uczyć się idiomów angielskich angielskie idiomy w kontekście idiomy przydatne w mówieniu po angielsku

Poznaj 100 najważniejszych angielskich idiomów, które pomogą Ci mówić swobodnie, brzmieć naturalnie i lepiej rozumieć native speakerów. Niezbędne do matury, certyfikatów i codziennej komunikacji!

Ściągnij darmową próbkę

Kup kurs

Kurs angielski na lotnisku rady na lotnisku praktyczne porady jak przejść przez lotnisku

Boisz się, że nie poradzisz sobie na lotnisku? Zaczynasz dopiero przygodę z lataniem i nie wiesz, jak krok po kroku dostać się na pokład samolotu? Tutaj dowiesz się jak przejść przez lotnisko bez problemu!

Kup kurs