Zapis angielskiego w przeciwieństwie do polskiego, nie jest fonetyczny, oznacza to, że nie czyta się go, tak jak się go pisze. Dlatego w zależności od słowa, w którym się znajdują poszczególne litery, mogą mieć różną wymowę, np. w słowie wood, oo czytamy jako ʊ, czyli polskie u, natomiast w słowie door, oo czytamy jako ɔ: (długie o). Z tego powodu też niezbędne jest sprawdzenie w słowniku wymowy każdego nowego słowa, którego chcemy się nauczyć.

W angielskim alfabecie fonetycznym występuje 36 znaków, 12 z nich to samogłoski (dla porównania, w polskim jest ich jedynie 8), 24 to spółgłoski. Jeden symbol reprezentuje jeden dźwięk. Warto poznać różnice w wymowie poszczególnych dźwięków, ponieważ wiele z nich różni się od ich polskich odpowiedników lub takich nie posiada.

Zauważ, że wymowa słów zapisana w alfabecie fonetycznym zazwyczaj umieszczana jest w nawiasach kwadratowych [] albo między dwoma ukośnikami //.

Głowa do góry! Nauczenie się tego alfabetu jest łatwiejsze niż wydaję się to na początku ?

W tym artykule zajmiemy się zapisem fonetycznym angielskich:

• spółgłosek,
• samogłosek krótkich i długich,
• dyftongów,
• akcentów.

Angielskie spółgłoski (consonants)

Większość spółgłosek w angielskim odpowiada w wymowie polskim spółgłoskom. Zwróć jednak szczególną uwagę na te głoski, które są inne lub wcale nie występują w polskim, np. θ, ð, ŋ, r itd.

ZNAK	WYMOWA SPÓŁGŁOSEK
Spółgłoski oznaczone tym kolorem wymawiamy przy zbliżeniu warg do siebie.
p	Brzmi podobnie do polskiego p, ale … – [pʰ] — na początku sylaby akcentowanej wymawiane jest z przydechem [pʰ] – [p|] — na końcu wyrazu jest jedną ze stop consonants (spółgłosek zwartych), [p] zostaje więc częściowo “połknięte”, wypowiedziane bez wydechu.  pit [pɪt] (dół) a dokładniej wymawiane jest jako [pʰɪt] map [mæp] (mapa) dokładniej: [mæp|]
b	Brzmi jak polskie b, ale wymawiane trochę mniej energicznie [b|] – na końcu wyrazu jest jedną ze stop consonants, [b] zostaje więc częściowo “połknięte”, wypowiedziane bez wydechu.  ban [bæn] (zakaz) cab [kæb|] (taksówka) – b jest tutaj “połknięte” [b|] (czyt. stop consonants)
m	Wymawiane dokładnie tak samo, jak polskie m mummy [mʌmi] (mumia) lamb [læm] jagnię, baranek
w	Brzmi dokładnie jak polskie ł wave [weɪv]  (fala) award [əˈwɔːrd] (nagroda)
Spółgłoski oznaczone tym kolorem wymawiamy przy zbliżeniu górnych zębów do dolnej wargi
f	Wymawiane dokładnie jak polskie f fat [fæt] (tłuszcz) mafia [mæfiə] (mafia)
v	Brzmi dokładnie jak polskie w van [væn] (furgonetka) move [muːv] (ruszać się)
Spółgłoski oznaczone tym kolorem wymawiamy z wytkniętym językiem
θ	Brzmi jak f wymawiane, gdy czubek języka i krawędzie boczne luźno dotykają siekaczy. Jak s z końcem języka przy zębach. Uwaga! Ten dźwięk nie jest ani polskim t ani  f. Ponieważ θ nie istnieje w języku polskim zwróć na nie szczególną uwagę. think [ˈθɪŋk] (myśleć) both [boʊθ] (oboje) Więcej na temat [θ] znajdziesz TUTAJ.
ð	d wymawiane, gdy czubek języka i krawędzie boczne luźno dotykają siekaczy, podobnie jak θ. Jak z z końcem języka przy zębach. Ta głoska nie istnieje w języku polskim i nie jest zastępowalna przez d ani przez w. Uwaga! Ten dźwięk nie jest ani polskim d ani w.  Ponieważ ð nie istnieje w języku polskim zwróć na nie szczególną uwagę. this [ðɪs] (ten) mother [ˈmʌðər] (matka) Więcej na temat [ð] znajdziesz TUTAJ.
Spółgłoski oznaczone tym kolorem wymawiamy przy zbliżeniu przedniej części języka do dziąseł (dotyka więc tak zwany wał dziąsłowy).
n	Podobne do polskiego n , ale z czubkiem języka nie dotykającym górnych zębów, za to przylegającym do wału dziąsłowego LINK (z językiem trochę bardziej cofniętym)  nap [næp] (drzemka) nanny [næni] (niania)
l	W języku angielskim istnieją dwa rodzaje l: – clear/light l (jasne l), które wymawiane jest jak polskie l, z językiem dotykającym wału dziąsłowego (w porównaniu do polskiego l język jest położony troszkę głębiej) – dark l (ciemne l), które występuje tylko na końcu wyrazu.  Dark l przypomina polskie ł w wymowie kresowej — tył języka podniesiony jest w kierunku podniebienia miękkiego. Czasami dark l zapisywane jest jako [ɫ] w transkrypcji fonetycznej. Jednak zazwyczaj transkrybuje się je jako [l], tak samo jak clear. label [leɪbəl] lolly [ˈlɑːli]US [lɒli]BR pull [pʊl]
t	Podobne do polskiego t , ale z czubkiem języka nie dotykającym górnych zębów, za to przylegającym do wału dziąsłowego (z językiem trochę bardziej cofniętym) W angielskim istnieją aż cztery rodzaje [t] (tak zwane alofony): – [tʰ] — na początku sylaby akcentowanej wymawiane jest z przydechem [tʰ] – [t|] — na końcu wyrazu jest jedną ze stop consonants, [t] zostaje więc częściowo “połknięte”, wypowiedziane bez wydechu. – [ɾ]  — flap t – ten dźwięk jest charakterystyczny dla wymowy amerykańskiej i nie znajdziesz go na przykład w mowie brytyjskiej. Flap t występuje tylko między samogłoskami i brzmi bardziej jak szybkie [d] niż [t]. – [ʔ] — glottal stop (zwarcie krtaniowe) to dźwięk, który wydajemy na przykład, gdy mówimy nie-e albo a-ha, to szybkie zamkniecie i otwarcie strun głosowanych, wymawiane bez podmuchu powietrza. Glottal stop często znajdziesz w brytyjskiej odmianie angielskiego. Glottal stop znajdziesz przed nieakcentowaną sylabą z dźwiękiem [n].  tunnel [thʌnəl] zazwyczaj zapisywane po prostu jako: [tʌnəl] mat [mæt|] zazwyczaj jako: [mæt] later [ˈleɪɾər] (tylko w amerykańskim angielskim) zazwyczaj jako: [ˈleɪtər] button [ˈbʌʔn] zazwyczaj jako [ˈbʌtn]
d	Podobne do polskiego d, ale z czubkiem języka nie dotykającym górnych zębów, za to przylegającym do wału dziąsłowego (z językiem trochę bardziej cofniętym) [d|] – na końcu wyrazu jest jedną ze stop consonants, [d] zostaje więc częściowo “połknięte”, wypowiedziane bez wydechu. dog [dɔːɡ]US [dɒg]BR (pies) bird [bɜːrd|] (ptak) – d jest tutaj “połknięte” [d|] (czyt. stop consonants)
s	Podobne do polskiego s, ale brzmi trochę sepleniąco język jest bardziej cofnięty niż przy wymowie polskiegos*(sprawdź także wymowę końcówki -s) snake [sneɪk] (wąż) mass [mæs] (masa)
z	Podobne do polskiego z, ale brzmi trochę sepleniąco język jest bardziej cofnięty niż przy wymowie polskiego zucchini [zuːˈkiːni] (cukinia) buzz [bʌz] (bzyczenie)
r	Wymowa r w angielskim różni się od wymowy polskiej — język podnosi się ku podniebieniu twardemu, ale go nie dotyka. rat [ræt] (szczur)
Spółgłoski oznaczone tym kolorem wymawiamy z językiem stykającym się z tylną częścią wałka dziąsłowego, trochę dalej niż spółgłoski [l], [t], [d], [s], [z].
ʃ	Bardziej miękkie niż polskie sz (między polskim sz a ś) shell [ˈʃel] (muszla) cushion [ˈkʊʃən] (poduszka)
ʒ	Bardziej miękkie niż polskie ż (między polskim ż a ź) genre [ˈʒɑːnrə]US [ˈʒɒnrə]BR (rodzaj) vision [ˈvɪʒən] (wizja)
ʧ	Bardziej miękkie niż polskie cz (między cz a ć)  China [ˈtʃaɪnə] (Chiny) match [ˈmætʃ] (mecz)
ʤ	Bardziej miękkie niż polskie dż (między polskim dż a dź) jeep [ˈdʒiːp] large [ˈlɑːrdʒ] wielki
Spółgłoskę oznaczoną tym kolorem wymawiamy, gdy środkowa część języka dotyka podniebienia twardego.
j	Podobne do polskiego j z mniej uniesioną środkową częścią języka yes [jes] (tak)
Spółgłoski oznaczone tym kolorem wymawiamy przy zbliżeniu tyłu języka do podniebienia miękkiego
k	Wymawiane mniej więcej jak polskie k, ale… – na początku sylab akcentowanych wymawiane jest z przydechem [kʰ]) – [k|] – na końcu wyrazu jest jedną ze stop consonants, [k] zostaje więc częściowo “połknięte”, wypowiedziane bez wydechu.  cut [kʰʌt] ciąć, kroić, zazwyczaj zapisywane w alfabecie fonetycznym po prostu jako [kʌt] luck [lʌk|] (szczęście) – tutaj jest samogłoską zwartą
g	Jak polskie g, ale wymawiane trochę mniej energicznie. [g|] – na końcu wyrazu jest jedną ze stop consonants, [g] zostaje więc częściowo “połknięte”, wypowiedziane bez wydechu. good [gʊd] (dobry) beg [beɡ|] (żebrać) – g jest tutaj “połknięte” [g|] (czyt. stop consonants)
ŋ	Tworzy się, gdy próbujemy wypowiedzieć ng, ale bez wymawiania g na końcu — tył języka przywiera do podniebienia miękkiego (tyłu podniebienia). W polskim występuje w takich wyrazach jak bank czy kangur. sing [ˈsɪŋ] (śpiewać) bring [ˈbrɪŋ] (przynosić) Więcej na temat [ŋ] znajdziesz TUTAJ.
Spółgłoskę oznaczoną tym kolorem produkuje się w głośni.
h	Wymawiane podobnie do polskiego polskie h, ale w języku angielskim h jest łagodniejsze. Praktycznie jest łagodnym wydechem i nie wymaga tak dużo energii jak wymowa polskiego h. Wymowa h zależy również od dźwięku jaki po nim występuje. hungry [hʌŋgri] (głodny) honey [hʌni] (miód)

Angielskie samogłoski (vowels)

Nauka wymowy angielskich samogłosek może być nie lada wyzwaniem dla Polaków. W angielskim jest ich więcej niż w polskim i często brzmią one dość różnie od naszych rodzimych odpowiedników. Dlatego warto skupić się na ich opanowaniu. 🙂

W angielskim głoski (czyli dźwiękowe odpowiedniki liter) dzielimy na krótkie i długie; krótkie, wymawiane są krótko (w języku polskim wszystkie głoski są krótkie), a długie wymawiamy nieco dłużej, bardziej je akcentując.

Samogłoski krótkie

W angielskim występuje 7 samogłosek krótkich, oto i one:

ZNAK	WYMOWA KRÓTKICH SAMOGŁOSEK
ə	[ə] to dźwięk zwany schwa/shwa. Przy jego wymowie musisz się rozluźnić. To dźwięk przypominający krótkie i leniwe polskie e.  usta, policzki: rozluźnione    szczęka: minimalnie uchylona   język: lekko tylko wysunięty do przodu W takiej pozycji można wydać ten dźwięk samoczynnie przy najmniejszym otwarciu ust. about [əˈbaʊt] data [ˈdeɪtə]AUDIO
ʌ	[ʌ] i shwa to pratycznie ten sam dźwięk. Jedyną różnicą jest to, że przy wymowie [ʌ]  bardziej opada szczęka. [ʌ]  to akcentowana wersja shwa. Dlatego też oba te dźwięki są bardzo wyluzowane, przy ich wymowie twoje usta będą dość zrelaksowane. usta,  policzki: rozluźnione, w neutralnej pozycji   język: lekko wysunięty do przodu!   szczęka: przy wymowie [ʌ] usta są średnio otwarte (przy wymowie [ə] usta są tylko minimalnie uchylone) Prosto mówiąć, żeby wypowiedzieć  [ʌ] powiedź [ə] i bardziej otwórz usta, i voilà! love [lʌv] (kochać)blood [blʌd] (krew)
æ	Jak widać po zapisie [æ] w alfabecie fonetycznym, [æ] brzmi jak dźwięk pomiędzy polskim [a] oraz [e]. Przy wymowie [æ] skup się na ułożeniu języka i szczęki:  szczęka: opada dosyć nisko – szeroko otwarte usta  język: czubek języka dotyka dolnych zębówjęzyk być dość szeroki i płaskitył języka lekko uniesiony  Przykłady: cat [kæt] (kot) apple [æpl] (jabłko)  Wyjątki!Jeśli po dźwięku [æ] znajduje się [n] albo [m] pomiędzy nie wstawiamy zrelaksowany dźwięk schwa [ə]. UWAGA! Niestety ta zmiana nigdy nie jest uwzględniona w transkrypcji fonetycznej, musisz o niej pamiętać! Znaczy to, że jeśli w transkrypcji fonetycznej jakiegoś słowa znajdziesz zbitkę [æn], albo [æm] powinieneś przeczytać ją jako [æən], albo [æəm] mimo że zapis wcale na to nie wskazuje. [æn] → [æən] [æm] → [æəm] Przykłady: man [mæn]  → czytaj jako → [m  æ  ə  n] land [lænd] → czytaj jako → [l  æ  ə  nd]  Podobnie dzieje się w przypadku zbitki [æŋ], którą czytamy jako [eɪŋ] [æŋ] → [eɪŋ] Przykłady: bank [bæŋk] → czytaj jako → [b e ɪ ŋ k] angry [ˈæŋɡri] → czytaj jako → [ˈe ɪ ŋ ɡri]
e	Czasami w alfabecie fonetycznym możesz zobaczyć [e] zapisane również jako [ɛ]. Pamiętaj, że chodzi tutaj dokładnie o ten sam dźwięk. [e] brzmi jak e w polskich słowach wieś albo sień. Przy jego wymowie usta są trochę bardziej przymknięte, język minimalnie bardziej wysunięty do przodu niż przy wymowie polskiego e. usta: bardziej przymknięte niż przy wymowie polskiego e język: trochę bardziej wysunięty do przodu Przykłady: bed [bed] (łóżko) edge [edʒ] (brzeg, skraj) men [men] every [ˈevri] anything [ˈeniθɪŋ]
ɪ	[ɪ] przypomina dźwięk pomiędzy polskim i oraz y, przy czym trochę bardziej zbliżone jest do naszego y. Jest jednak mniej napięte niż polskie i. Uważaj też, żeby nie pomylić go z polskim y, które wypowiadamy z bardziej cofniętym językiem.  usta: luźne   język: rozluźniony Przykłady: click [klɪk] (klikać) big [bɪɡ] gym [dʒɪm] busy [ˈbɪzi] begin [bɪˈgɪn]
ɒ	(występuje w brytyjskim angielskim) Dźwięk podobny do polskiego a wymawiany z rozluźnioną szczęką, pośredni między polskim a i o, bardziej gardłowy, wymawiany krótko dog [dɒg]BR [dɔːɡ]US  (pies) coffee [kɔːfi]US [kɒfi]BR (kawa)
ʊ	[ʊ] jest krótką samogłoską przypominającą rozluźnione polskie u. usta: rozluźnione, lekko rozchylone, bez “dzióbka”?   język: lekko cofnięty Przykłady: book [bʊk] (książka) hook [hʊk] (haczyk)

Samogłoski długie

Samogłoski długie w języku angielskim oznaczane są dwukropkiem, np. długie a to [a:].

Samogłoski długie wymawiamy nieco dłużej, bardziej je akcentując. W języku polskim samogłoski długie nie występują, dlatego też szczególnie warto skupić się na ich wymowie. W angielskim jest ich aż 5.

ZNAK	WYMOWA DŁUGICH SAMOGŁOSEK
ɑ:	[ɑ:] to długa i bardzo otwarta samogłoska.  To dźwięk, który wymawiasz, kiedy idziesz do lekarza i ten prosi Cię o szerokie otwarcie ust i powiedzenie: „Aaaaaaaaaaaa…”. (zazwyczaj używane w amerykańskim angielskim, tam gdzie w brytyjskim użyto by krótkiego ɒ) usta: bardzo szeroko otwarte   język: spłaszczony i umiszczony nisko w ustach czubek języka dotyka tylnej części przednich dolnych zębów  Przykłady: art [ɑːrt] (sztuka) lard [lɑːrd] (smalec) job [dʒɑːb] block [blɑːk] want [wɑːnt]
ɜ:	W odmianie brytyjskiej zapisywany jako [ɜ:] i wymawiany długo w połowie drogi między polskim e i u W odmianie amerykańskiej zapisywany jako [ɜ:r] albo [ɝ:]. [ɜ:r] to długa samogłoska, która występuje w amerykańskiej i kanadyjskiej odmianie języka angielskiego. Przypomina dźwięk między polskim e oraz u z językiem podniesionym do wymowy amerykańskiego [r]. usta: lekko zaokrąglone, mniej otwarte niż przy wymowie polskiego e język: bardzo napiętyprzód języka podniesiony do wymowy amerykańskiego [r] (nie dotyka podniebienia) tył języka podniesiony Przykłady: girl [ɡɜːrl] – dziewczyna person [ˈpɜːrsn] – osoba Turkey [ˈtɜːrki] – Turcja learn [lɜːrn] – uczyć sięworld [wɜːrld] – świat
i:	[i:] to długie i bardzo napięte i. Brzmi mniej więcej jak: iij Do wymowy tego dźwięku trzeba się uśmiechnąć. usta: wargi rozciągnięte   język: przód języka wysunięty do przodunaprężony Przykłady: free [friː] (wolny) speak [spiːk] (mówić) need [niːd] (potrzebować) Chinese [ˌtʃaɪˈniːz] (chiński) eastern [ˈiːstərn] (wschodni) Istnieje również krótka wersja – [i], którą znajdziesz zazwyczaj w wyrazach z końcówką -y. many [meni] Germany [ˈdʒɜːrməni]
ɔ:	długie o, bardziej przymknięte i dłuższe (w niektórych amerykańskich dialektach [ɔ:] nie występuje i zastępowane jest przez [ɑ:]) thought [θɔːt] (myśl) although [ɔːlˈðoʊ] (chociaż)
u:	długie u, usta zaokrąglone, w kształcie dzióbka movie [muːvi] (film) cool [kuːl] (chłodny)

Angielskie dyftongi

Dyftongi, nazywane inaczej dwugłoskami, występują, gdy w słowie można znaleźć dwie samogłoski bezpośrednio obok siebie.

ZNAK	WYMOWA DYFTONGÓW
aɪ	Czytane mniej więcej jak polskie aj z tym, że [ɪ] jest mniej napięte niż polskie j i brzmi jak zrelaksowane y. Przez co cały dyftong jest mniej napięty niż polskie aj. like [laɪk] (lubić) shy [ʃaɪ] (nieśmiały)
eɪ	Czytane mniej więcej jak polskie ej, ale nie dokładnie tak samo. [eɪ] to połączenie angielskiego [e] + [ɪ]. Przy wymowie [e] język jest bardziej wysunięty do przodu niż ma to miejsce w języku polskim. [ɪ] jest mniej napięte niż polskie j i brzmi jak zrelaksowane y. clay [kleɪ] (glina) – porównaj z polskim klej day [deɪ] (dzień)
ɔɪ	czytane jak polskie oj boy [bɔɪ](chłopiec) oil [ɔɪl] (olej)
aʊ	czytane mniej więcej jak polskie ał z tym, że [ʊ] jest mniej zaokrąglone oraz zrelakowane niż polskie ł a w amerykańskiej odminie angielskiego dyftong [aʊ] czytamy tak na prawdę jako [æʊ] [aʊ] = [æʊ] count [kaʊnt] (liczyć) now [naʊ] (teraz)
oʊ	czytane mniej więcej jak polskie oł  hope [hoʊp] (nadzieja) soap [soʊp] (mydło)
ɪə	czytane mniej więcej jak polskie ije  clear [klɪər] (jasny) near [nɪər] (blisko)
ʊə	czytane mniej więcej jak polskie ułe  tour [tʊr]US [tʊər]BR (wycieczka) lure [lʊr]US [lʊər]BR (zwabić)
eə	czytane mniej więcej jak ee (drugi dźwięk to schwa a nie a) fare [feər] (opłata) mayor [meər] (burmistrz)

Akcent w angielskim

Akcent w angielskim znacznie różni się od akcentu naszego języka ojczystego. Nie występuje on na przykład w jednym miejscu, tak jak w języku polskim, gdzie akcentowana jest zazwyczaj przedostatnia sylaba (np. w słowie kuropatwa). Z tego powodu położenie akcentu w danym słowie należy zawsze sprawdzać w słowniku.

Akcent główny

W transkrypcji fonetycznej akcent główny oznaczany jest apostrofem (ˈ), który stawiany jest przed akcentowaną sylabą. Np. w słowie about [əˈbaʊt] akcentowana jest druga sylaba ]baʊt] przed którą występuje apostrof.

Często, jeśli w sylabie nieakcentowanej występuje samogłoska, redukuje się ona wtedy do [ə] czyli schwa, np.

developmental [dɪ,veləpˈmentl]

Akcent poboczny

W języku angielskim oprócz akcentu głównego istnieje również tak zwany akcent poboczny. Jest on często nieco słabszy do głównego i w transkrypcji fonetycznej oznaczany jest przecinkiem.

developmental [dɪ,veləp’mentl]

Akcent zdaniowy

Jeśli chodzi o akcent całego zdania, najczęściej akcentowany jest ostatni w nim wyraz. Gdy jednak chcemy podkreślić jakieś konkretne słowo w zdaniu, wymawiamy je wtedy z większym naciskiem. Więcej informacji na temat akcentu zdaniowego znajdziesz TUTAJ.

• WhatsApp
• TikTok
• Instagram
• YouTube
• Facebook